Sinopsis Cariyos Ringgit

1. JUDUL : AMBAK-AMBAK KAYANGAN

          DENING : KI DHALANG NANANG WINDRADI

          SAKING : PANJEBAR SEMANGAT

            Ing kayangan ana Bhatara Nurrada ya Naraddha, Bhatara Antaga, Bhatara Guru, lan Bathara Ismaya, Sang Hyang Guru utawi Bhatara guru anggarwa Dewi Uma putrine Bhatara Umaran saka negara Parasu. Bhatara Guru banget tresnane marang Dewi Uma, gadhah putra 5 anama Hyang Bhatara Sambo, Bhatara Brama, Bhatara Indra, Bhatara Bayu lan Bhatara Wisnu. Ing sawijining dina Bhatara Guru lagi kumpul karo 5 putrane, uga Naraddha. Ngomongaken bab gonjang-ganjinging lan njomplange tanah Jawa, kabar iku nggawe Bhatara Guru kaget jebule sebabe iku awit sisih kilen ana Gunung Jumardipa, Naraddha ngomong yen Gunung Jumardipa kudu di dungkiri lan di ratakaken mangetan kareben ora dadi jomplange tanah Jawa. Sang Hyang Guru ngaken para jawata ndungkiri Gunung Jumardipa lan karataaken mangetan, para jawata pada sendika,  dhawuh nuli tata-tata budhal. Bhatara Indra, Brama, Bayu lan wisnu di tugasi mandhegani jawata ing sisih kidul Gunung Jamurdipa ndhungkiri Gunung karataaken marangetan, dene Bhatara Sambu karo uwa bebarengan karo jawata ndhungkiri saka sisih elor Gunung Jamurdipa, karataaken mangetan.

            Ing panggonan seje, ana lengkehing Gunung Jamurdipa, Bhatara Calakutha kaadhep dening  kalabang, kalakatonggeng lan kalajengking pada rempungan anggone njaga Gunung Jamurdipa, lagi wae cinarita bab ngimpine kalajengking kok kaandheg dening tekane Ditya Mantragna kang nggawa wara-wara deduka jerene Gunung Jamurdipa arep katekan para jawata saka kayangan junggirikailasa. Bhatara Calakutha takon apa ra dipambengi, wangsulane wis dipambengi nanging jawata ora puguh awit mudhuni dhawuh saking Hyang Girinata, supaya Pulo Jawa ora njomplang. Bhatara Calakutha rumangsa kebrongot rasane ngrasa yen kang darbe wewenang ruekda jamurdipa ora di uwongake. Kabeh kang ora setuju Gunung Jamurdipa arep di dhungkiri pada bareng-bareng arep ngundurake dewa, kabeh pada sendhika dhawuh sikeping gegaman siyaga ing ayuda, pangajab arep ngundurake para dewa sing pada ndhungkiri Gunung Jamurdipa.

2. JUDUL : PANDHU SRAYA 

          DENING : BUDI SUSANTO 
          SAKING : PANJEBAR SEMANGAT

            Ing negara Ngastina sang nata jejuluk Prabu Abiyasa ya Prabu Kresnadwipayana. Sang nata arep nganakeke pasewakan agung, putrane yaiku Raden Pandhu, Raden Dhestarastra lan Raden Yamawidura sarta pepak para mantri bupati pada kumpul kabeh. Kabeh pada ngaturaken sembah bekti marag sang nata, putra telune uga ngaturaken sembah marang ingkang rama lajeng dening ingkang rama Prabu Pandhu di kon nglaporake kahanan ing negara Ngastina sebab Prabu Pandhu di kira paling premati nyawang padhange hawa, Prabu Pandhu mangsuli yen kahanan manut ature Patih Jayaprayitna kabeh pada seneng marang sang nata, pada ngrasakake ayem tentrem, kaya luwih apik saka taun kepungkur. Durung rampug anggone medhar sabda, ning njaba ana swara geger, jebulane ana tamu agung sowan, yaiku Prabu Dasabahu, banjur sang Prabu Dasabahu di aturi pinarak dening Prabu Kresnadwipayana. Sang nata Ngastina kandha kok tumben temen yayi Prabu Dasabahu sowan mriki, Prabu Dasabahu mangsuli yen prelune sowan arep ngabari yen rayi olih cecoba dening dewa sing dirasakaken ing nagari Sriwedari. Sriwedari pageblug ageng, ing wayah bengi asring keprungu para lelembut pating brengok saengga gawe wedine sing ngrungokaken. Miturut wangsiting jawata sing di tampa Prabu Dasabahu yen sing bisa nglawan lan ngilangaken rerentu kuwi putra paduka piyambak yaiku Prabu Pandhu, Prabu Abiyasa banjur ngongkon putrane Pandhu melu ing negari Sriwedari. Prabu Pandhu amung sendika nglampahi lan njaluk pangestu saka ramane, ramane ngaweh pangestune. Prabu Dasabahu banjur njaluk pamit awit kaperluane wis di critakake kabeh, Pandhu mretelakeke apa ora prayogi yen ketemu karo mbok ayu yayi prameswari kaloron luwih ndhisik, Prabu mangsuli yen prekara kuwi gampang bisa ketemu ing mburi, bisa di ulangi maneh. Prabu Dasabahu pamitan kanthi katumut Prabu Pandhu. Prabu Kresnadwipayana paring dawuh marang Yamawidura lan Dhestarastra, di kon paring ngewangi dedongo kanggo kawidadane Pandhu anggone mbiyantu pamane ing Sriwedari. Dene kaloron mangestokaken dhawuh. Yamawidura tunggu praja, miranti gegaman lan pasewakan kabubaraken.

3. JUDUL : WILEDING KATRESNAN

DENING : KI DHALANG NANANG WINDRADI

SAKING : PANJEBAR SEMANGAT

            Aneng kerajaan negara Mekah ya Praja Puserbumi Sang Jumiril mlaku gegancangan merga di timbali dening Bagindha Hasyim. Sang Jumiril di takoni, apa bener yen Jumiril tenan arep ngawula aneng negara Mekah. Sang Jumiril mangsuli yen wis dadi antebing ati yen kepengin asung lelabetan ing negara Mekah, Bagindha Hasyim percaya. Jumiril di dadar kasetyaane marang negara di kon mimpin prajurit ngalwan Prabu kawuryan saka negara Jabalkat ing tapel wates. Juiril uga nglungguhi pangkat dadi lurah telik sandi, kayangapa bungahe Jumiril nembe wae ngadhep Bagindha matur kepengin ngawula ing negara Mekah, malah di kon mandhegani wadyabala lan dadi telik sandi.

            Ing Jabalkat ana nata Prabu Ngawuryan lagi masanggrahan, nakoni marang senopati kepriye kahananane para prajurite, wangsulane senopati yen prajurit ora ana sing nguciwani. Prabu Ngawuryan kandha yen arep mboyong negara Makah putra-putrine Bagindha hasim Sitimahya kang di tresnani. Prabu  Ngawuryan nduweni pakulinan ngundangi tukang ramal lan ahli nujum, tukang ramal sepisanan di kon ngadhep jenenge Marodi. Marodi di kon ngramalake kepriye anggone bakal ngayunake Sitimahya dadi garwane, banjur Marodi njawab yen Prabu Ngawuryan ora bakal bisa anggarwa Sitimahya merga ora dadi jodhone. Prabu Ngawuryan ngamuk, malah ngala-ala Marodi, banjur Prabu Ngawuryan ngongkon yen marodi kon di lebokake ing kunjaran. Saiki juru ramal kag kaping loro, jenenge Ki Daroji. Prabu Ngawuryan blaka ngomongake yen kepriye apa sitimahya bisa dadi garwne, Ki Daroji nglakukake ritual obong menyan, kanggo ngerteni apa kang bakal kelakon. Ki Daroji banjur kandha yen Sitimahya bisa dadi garwane, sanyatane Ki Daroji ngapusi merga wedi di kunjarakake. Prabu Ngawuryan bungah banget lan Ki Daroji di wenehi emas picis raja brana lan arta.

            Prabu Ngawuryan langsung mrentahake prajurit di kon tata-tata mlebu kutharaja Mekah, ing pangajap kepengin nglamar sitimahya dadi garwane, lamun ora olih Praja Mekah arep di dadekake karang abang, bumi angus lan bumi rata. Lakune prajutir Jabalkat durung tekan kutharaha Mekah malah wud di adhang dening Jumiril sawadya bala Mekah lan dadi perang rame, nanging wadyabala Jabalkat sing cacahe ewon, malah bisa di kalahake dening wadya bala Mekah sing cacahe ora sebanding yen di adhepaken karo wadyabala Jabalkat, Prabu Ngawuryan kagumun-gumun dene wadyabalane pada mati, dene wadya bala Mekah ora ana sing tatu babar blas. Prabu Ngawuryan akhire nantang Jumiril sayembara arep adu ijen padha ijen, yen Nan sing menang Jumiril dadi gedibalku lan kudu nglamaraken Sitimahya kanggo Ngawuryanm dene yen Jumiril sing menang Ngawuryan trima kalah, arep teluk marang Bagindha hasyim lan negara Jabalkat di reh-rehane praja Mekah. Klakon Prabu Ngawuryan tandhing karo Jumiril lan wekasane Prabu Ngawuryan ngakoni kalah merga kaseser yudane.

4. JUDUL : SANG GANDAMANA

DENING : KI DHALANG NANANG WINDRADI

SAKING : PANJEBAR SEMANGAT

            Gandamana lagi wae ketemu karo Kalasanggana lan Kalasaggani, buta kembar kuwi nuduh gandamana arep mbubrahi ssrawungane memitrane praja Priggandani klawan praja Ngastina, nanging ora ngono karepane Gandamana, malah Gandamana arep ngaturake layang marang Prabu Tremboko saka Prabu Pandhu. Buta sakloron ora percaya wae malah ngajak gelut Gandamana, kalasanggani maju luwih ndhisik lan bisa di kalahake dening Gandamana, barang kalasanggana sing maju Gandamana lena kena sinaut sikile tengen banjur kabanting marambah-rambah lan kabalangaken lan nglayang tumiba ana pucuking wit randhu alas kang gedhene patang prangkul. Gandamana ora eling sawetara, banjur kena angin silir-silir lan wiwit melek mripate nanging rasane awak kaya di penthungi remuk rempu. Gandheng Gandamana nduweni jiwa prawira banjur eling marang jejibahan lan arep ngrampungi sebisane, nembe sadar yen dheweke ana pucuking wit randhu. Kayangapa kagete sang Gandamana bareng nyawang mangisor katon cetha yen ana Harya Suman lagi karo buta sakloron lagi guneman, durung cetha apa sing lagi di omongake. Kanthi kasektene sang Gandamana banjur matak aji kekuwatane bisa ngrungokake swara kang adoh papane, lamat-lamat keprungu jebulane Raden Harya sing ngongkon buta kembar mateni Gandamana. Dening kalasanggana prajurit pandhereke Gandamana di kurung ing sajrone pedhut wisa, barang Gandamana ngerti, prajurite langsung di tulungi lan para prajurit pulih ngaturaken sembah bekti marang Gandamana. Gandamana mudun mara ing panggonane buta kembar kuwi. Sang Harya Suman wedi lan langsung lunga ninggalake papan dudunge maune masrahaken masalah kuwi marang buta kembar.

5. JUDUL : PETRUK KRIDHA

DENING : KI NAYANTAKA

SAKING : PANJEBAR SEMANGAT

            Kacarita werkudara lagi wae pirembagan, Rekyana Patih Tambakganggeng ngadhep ngabari yen katekan parangmuka sing ngakune saka pancrabakan Gunung Tegaldawa. Ora nganggo ancang-ancang Raden Werkudara mencolot mrepegi barisan saka Gunung Tegaldawa. Senopati Jaya Prakosa senopati ing Ngalaga Sayidin Gama sing mandegani barisan Gunung Tegaldawa. Jaya Prakosa kok wis ngerti arane Werkudara, Werkudara bingung. Terus wae pancakara Raden Werkudara mungsuh Jaya Prakosa banjur sakloro gelut, nanging Werkudara kalah lan mundur. Di papagake dening Sri Kresna karo nakokaken yen biyasane ing perang Werkudara sing menang, lha kok kiye kalah merga apa? Werkudara mangsuli yen kalahe merga mau di bithi kenthole. Gatutkaca lan Antasena nilu maju ngetog kekuwatane, nangin meksa ora bisa ngalahake Jaya Prakosa. Sri Kresna banjur semedi, ora suwe ing semedine jebul sing bisa ngalahake Jaya Prakosa iku Sri Kresna. Prabu Puntadewa banjur maju ing palagan di papag dening Kalimantara. Bajur Janaka di utus dening Sri Kresna maju perang di papag dening Raden Kalianggeni. Sri Krena banjur melu tandang di papag dening Cakra Gunadi suwe-suwe dadi senjata Cakra Baswara. Jagoe saka Tegaaldawa mung kari siji di temoni Prabu Baladewa banjur Sudimanggala badhar dadi senjata Nenggala.

            Kacarita, Sri Kresna ngundang Bagong supaya nglawan Jaya Prakosa, nanging ora wani, barang di janjeni dening Sri Kresna yen mati bakal di uripake maneh Bagong gelem. Suwe-suwe Jaya Prakosa badhar dadi Petruk, jebulane kekarepane Petruk amung nemokake senjata sing pada ilang merga jiwa tanggung jawabe. Kabeh pada mbelani apa sing di lkokake Petruk, Werkudara malah rumangsa marem, mulane lha kok ngerti yen pangapesane Werkudara aneng pupu. Sri Kresna lan Puntadewa uga mbelani, kandha yen apa sing di lakoni Petruk bisa dadi tuladha igakathah.

6. JUDUL : PRAHASTHA GUGUR

DENING : SRIYONO.R.

SAKING : PANJEBAR SEMANGAT

            Ing pasewakan agung Ngalengka wis pada kumpul pepak mantri bupati. Prabu Dasamuka ngendhika marang putrane yen putrane sing paling sakti ing Ngalengka lan mbesuk sing bakal ngganteni keprabone Prabu ya putrane kuwi Raden Indrajit. Bala wanara kang wus ginaget mrang Raden Indrajit arep nandukake piwales lan mara ing Ngalengka, reksasa Ngalengka ngetoni senopati, kaya geni siniram lenga, Bramantya sang Anoman mulat rusaking bala. Drumaksa maju nglawan Anoman kanthi kandha yen wis suwe dheweke ngimpi ngemah-emah balunge Anoman, lan saiki arep mujudake apa sing dadi impine. Anoman malah kewadenen lan saya gedhe anggone arep nglawan Drumaksa, Anoman lan Drumaksa banjur gelut. Sikile Drumeksa kecekel dening Anoman, di puter-puterake lan musatakane kasabetaken ing watu gilang. Bala-balane Drumaksa ora trima merga patine Drumeksa banjur metukake jemparing katuju bala wanara, lan bala wanara akeh kang ketaton. Krodhs sang muruti mbedhol gunung lan di tibakake marang Kampana, bupati raseksa Ngalengka iku remuk bareng rata lan kuda pangiride.

            Ngungun Sang Yaksendra Rahwana krungu gugure Drumaksa lan Kampana, banjur Paman Patih Prahastha ora sabar lan maju ing papan paprangan, ing kana dheweke di papag Patih Anila. Patih Prahastha kandha ngala-alakake Patih Anila lan nantang banget. Patih Anila wade banget lan ngenten ngala-ala Patih Prahastha, banju sakloron gelut. Meh sedina anggone rong bandawala pati nanging sakloron durung ana sing kena pati. Wis sawetara suwe Patih Anila mbedhol tugu watu item lan di keprukake marang mustakane Patih Prahastha remuk pada sanalika.

            Ana sempalaning crita nguni yen tugu watu sing di enggo Patih Anila mau kedadeyan saka Dewi Windradi, ibune Anjani, Subali lan Sugriwa, awit Dewi Windradi laku sedheng kalawan Bathara Surya, mulane di dadekake tugu watu dening Rsi Guntawa. Samengko wis luwar saka sote Resi Gutama bareng Patih Prahastha gugur. Dewi Windradi banjur pulih dadi Windradi senyatane. Bala raseksa lumayu ngungsi kutha kanthi surak gumuruhe bala wanara kang ngusir bala raseksa.

7. JUDUL : KEMBANG WILAYABRATA

DENING : NANANG WINDRADI

SAKING : JAYA BAYA

            Tumenggung Tamengyuda di ajak dening Patih Pragota sowan ana raton Mandura awit di timbali dening Prabu Baladewa. Tekan ing kraton Patih Pragota ngaturaken sembah, Prabu Baladew uga seneng merga Patih Pragota sowan. Patih Pragota wadul yen tekane ora dhewekan nanging kaya biyasane karo Tumenggung Tamengyuda sing ana ing njaba, Prabu takon kenapa kok kudu karo Tumengung Tamengyuda, wangsulane merga dheweke bodho lan asring kelalen dadi njaluk di kancani abdi dalem sing wis wasis. Prabu Baladewa lan Tumenggung Tamengyuda cerita akeh, bab kaperekane karo para abdi dalem lan Prabu Baladewa ngendhika yen perlune ngundang Patih Pragota kuwi dudu prekara negara Manduran nanging Prabu malah nudhuhake nawala saka negara Ngastina kang di tapasmani dening Prabu Duryudana nata Ngastina. Isine kuwi Prabu Duryudana kepareng ngaturi tekane Prabu Baladewa menyang negara Ngastina merga arep ana Kawisudhan mahasenapatining Ngastina, Prabu njaluk pendapate Pragota, Pragota mangsuli yen Prabu kudu nekaki ana Ngastina. Prabu Baladewa nakoni Tumenggung Tamengyuda njaluk pendapate kepriye, nanging kanthi muter-muter anggone njawab, kanthi panjelasan kang gamblang Tumenggung Tamengyuda ora setuju lan ora ngolihake Prabu Baladewa nekaki ana Ngastina, amarga yen Prabu Baladewa dadi mahasenapatining Ngastina samengko arep ana perang gedhe yaiku Baratayudha, perange Kurawa lumawan Pandawa. Tumenggung Tamengyuda ngaweh pendapat yen Prabu Baladewa kudu kawicaksanan anggone nampik alus dadi mahasenapati mau.

8. JUDUL : PATIH UDAN AGUNG

DENING : WISNU SRI WIDODO

SAKING : PANJEBAR SEMANGAT

            Bathara Guru lagi cerita karo Patih Udan Agung ngenani bab tetimabangan ngenteni ana rapat kepanasan. Ing pangonan liya ana Narada kro Hyang Nilakantha lagi wae cinarita yen para wadya hapsara dorandara kanggo nundhung Patih Udan Agung sakukuban saka rapat kepanasan. Hyang Brahma lan Hyang Narada angestokaken anggone dawuhane rama pukulun.

            Kacarita ing repat kapanasan wadya yaksa Himapura wis pada baris manut barisane, kabeh pada ngenteni tekane Patih Udan Agung kang marak marang bale Martiukundhamanik, mula barang patih Udan Agung mudun saka Andha-rante langsung rinubung para tuwanggana sing pada nungsung pawarta. Patih Udan Agung banjur kandha yen agul-agul Himapura kabeh wis marak marang ngarsane Hyang Bathara Guru, nanging Hyang durung bisa aweh wangsulan, kabeh kudu ngenteni repat kepanasan kene. Durung rampung anggone patih Udan Agung kandha banjur ana Hyang Brahma kandha yen Hyang Bathara Guru panglamare di tulak awit ulun sakukuban ora marengake. Patih Udan Agung langsung nganakake serangan pambuka, ajaa Hyang Bathara Brahma trampil endha. Kang pada andhon yuda ora cukup nganggo tangan kothong, nanging uga pada gawa sanjata lan pada ngubal aji jaya-kawijayan. Datan aneh lamun repat kepanasan kang dadi ajanging pabaratan dadi samudra bangke.

            Sawise jinarwan dening Hyang Pramesthi Guru, Resi Narada bali menyang repat kepanasan nembang tengara mundur. Hyang kaneka putra kandha yen Bathari Supraba enggal binojo karo Prabu Ndaru wardaya, lan patih Udan Agung di kon wadul menyang Hyang Bathara Guru. Patih Udan Agung banjur mutusaken bali menyang nagari, kitharaja tuwin kraton Himapura karo anggawani rewang kang ketaton.

9. JUDUL : PANDAHAWA KEMBAR

DENING : BAMBANG. P.

SAKING : PANJEBAR SEMANGAT

            Ing sawijining dina Gathutkaca lagi nyeritakake marang Wisanggeni yen ana negara a yar ing tegal kuru jenenge kuru kencana, ratune aran Prabu Darma Lelana. Durung di critakake nganti cetha, Wisanggeni wis ngerti lereging lelakon, yen pandhawa di banda di gawa menyang kuru Kencana lan di lebokake pakunjaran. Perkara kuwi mau kabeh di serahake marang Wisanggeni dening Raden Antareja. Wisanggeni kandha yen kakang kabeh ora usah mikir jero bab perkara iki, padha kawruhana yen Pandhawa nganti tekan dinane isih padha rahayu widada. Wisanggeni uga kandha yen Prabu Duryudana sing di dombani Prabu Drama Lelana sakadang bakal nglurug menyang Ngamarta, awit wa Prabu Duryadana ngerti yen Ngamarta lagi komplang, lan Wisanggeni kandha yen kakang kabeh bakal di dandani dadi pepundhen Pandhawa kareben Ngamarta or komplang. Para kadang pada anut kandhane Wisanggeni, ora suwe para putra wis pada malih rupa dadi para Pandhawa.

            Raden Pancawala dadi Rama Prabu Punta, Raden Gathut wis dadi Rama jodhipati, dene Antareja karo Antasena manglih dadi satriya kembar Nakula lan Sadewa. Nanging padhawane kurang siji, jlambrong durung ana. Raden Gathut kandha yen sing di kon dadi kuwi Wisanggeni, nanging Wisanggeni ora gelem yen dadi kanjeng rama. Para kadang pada manut. Minangka sambunging cerita, ora kaya tindake sang apekik. Tindake satriya Palngkawati Dyan Abimanyu sing melu prepat panakawan sowan marang ngarsane Eyang Saptaharga. Abimanyu ngaturaken sembah lan Eyang maringaken pangetune marang wayahhe. Nuli Abimanyu nyeritakake sing lagi kelakon ing Ngamarta yen Pepundhen Pandhawa kinunjaran dening Prabu Drana Lelana. Eyang ngendika yen prekara kuwi aja di pikir nganti jero, awit pandhawa iku kukuh lan pengukuh. Eyang dhawuh Abimanyu kudu bali menyang Ngamarta, sebab wiwaraning kelakon wis bakal kawiyak. Raden Abimanyu kadherekaken punakawan bali mengang Ngamarta kanthi nuruti karepe raseksa tenane mung bakal ngrerendhet kang dadi lakune kakang Semar. Bareng Raden Abimanyu menayang Ngamarta, patrapane gawe bungahing para kadang kabeh, sanajan wiwitane padha bingung awit sing mapag kuwi pepundhen Pandhawa, nanging bareng Wisanggeni crita dhodhok selehe Abimanyu uga banjur bisa nampa. Dening Wisanggeni Abimanyu malah di dandani dadi Janaka kanggo jangkepi sing maune kurang siji. Para kadang kabeh kang wis salin dadi pepundhen pandhawa di jaluk gelem mapagake tekane Ratu Ngastina kuwi mau. Para kadang memba Pandhawa iku banjur metu mapagake tekane satru ing alun –alun bareng krungu palapuran yen Kurawa karoban mungsuh. Pangamukake Prabu Duryudana kang tinindhihan para Kurawa uga Wadya Bala saka Praja Kuru Kencana.

10. JUDUL : PELEM SOPANA MULYA

DENING : SRI MAWAR PAMBUDI

SAKING : PANJEBAR SEMANGAT

            Sang Prabu Rekathagora lenggah ana pasewakan lan kinadep denig nara  praja, kang di rembug Rekathawatari lan Bambang Palasara. Ora suwe Bambang Palasara mapan ana ing Praja Samodragisik, lagi wae ana kono karo garwane Rekathawatari kepara wig nggarbini. Sakloron tansah sesuka, nanging ana manuk emprit sajodho mlebu ing kaputren lan ngoceh yen omongane ora cundhuk lan gampang di lalekake. Bambang Palasara raine dadi abang mbranang lan pamitan lunga marang garwane kanthi ninggalake slendhang sutra kanggo pepenget, banjur metu lan ngudag emptir sajodho mau sing mabur sajake ngece.

            Ganti cerita kang Nalendra ing praja Cendhawisaya jejuluk Prabu Basukiswara. Ing sawijining wektu tindak cangkrama lelayaran ing lepen yamuna karo garwane, garwane lagi katon Sulistya banget, sang prabu kebranang asmarane, nganti ngetokake kama kang kacemplung ing lepen yamuna, kebeneran ing lepen ana iwak gedhe sing mangsa kama, dumadakan iwak gedhe kuwi anggarbini, anggone anggarbini iwak kuwi kaya amnungsa.

            Ana tukang tambang kang lagi nambang ing lepen Yamuna asmane Buyut Dasabala, sinambi miyasa iwak kali yen ora ana wong mancing, dumadakan olih iwak gedhe kang anggarbini lan di gawa mulih dening Buyut Dasabala, barang tekan omah iwak gedhe nglairake bayi kembar dhampit lanag wadon, sawise nglairake langsung tumekeng pati. Bayi loro lanang wadon kuwi gandane amis lan di arani Durgandana lan Durgandani. Bocah kang angur amis iku di pundhut putra dening Prabu Basukiswara. Dewi Durgandini ing sawetara wektu d titipake marang Buyut Dasabala, barang gedhe Durgandini ngganteni ki Buyut Dasabala dadi juru tambang lan nyambrangake wong lelungan.

            Nalika semana Bambang Palasara anggone ngoyak manuk emprit sajodho wis tekan pinggire lepen Yamuna. Manuk emprit ana sebrange lepan Yamuna kuwi, banjur Bambang nggoleki tukang tambang, kebeneran ana Durgandini. Bambang ora nyana yen kenya sulistya kok nambang, banjur Bambang tekan sebrange lepen Yamuna. Bambang Palasara kepincut karo Durgandini, lorone urip bebarangan ing Dipa alit tengahe Lepan Yamuna. Nalika semono Dyah Hayu Sayojanagandhi  anggarbini, nglairake anak kang di arani Kresna Dipaya ya Abiyasa. Dyah Hayu Sayojagandhi banjur cerita yen dheweke kuwi putrane Sang Prabu Basukiswara, sing arep nganakake sayembara, lan Bambang Palasara di kon melu sayembara karo nggendhong anak. Sing melu sayembara ora ana sing di tampa banjur ana wong nggendhong bayi lan Dyah mikih kuwi, nanging jebule kuwi dudu Bambang palasara, ora suwe Bambang Palasara teka nggendhong Kresna Dipaya, banjur Dyah  dadi bingung.