Bebasan

BEBASAN 

Bebasan yaiku unen-unen ajeg panggone ngemu surasa pepindan kang dipindahake sifate utawa kahanane wong.

Tuladha
Adol lenga kari busik : Andum barang marang wong liya nanging awake dhewe malah ora keduman.
Aji godhong jati aking (garing). : Asor banget, ora ana ajine.
Ancik-ancik pucuking eri : Uripe tansah kuwatir.
Anggenthong umos : Ora bisa nyimpen wadi.
Angon ulat ngumbar tangan : Ngulatake kahanan jalaran arep gelem rekasane.
Arep jamuare emoh watange : Gelem kepenake nanging ora gelem rekasane.
Diwenehi ati ngrogoh rempela : Diwenehi ananging isih kurang trima, njaluk maneh.
Dikena iwake aja nganti bitheg banyune : Kaleksanan panjangkane nanging ora gawe kapitunan.
Emban cindhe emban siladan : Ora adil (pilih kasih).
Esuk dhele sore tempe : Ora teteg atine, gampang molah malih.
Gawe luwangan ngurugi luwangan : Golek utangan kanggo nyaur utang.
Golek-golek ketanggor wong luru-luru : Golek utangan malah diutangi.
Gupak pulud ora mangan nangkane : Melu rekasa ora ngrasakake kepenake.
Njagakake endhoge si blorok : Njagakake barang kang durug mesthi ana.
Kadang konang : Sing diaku sedulur mung sing sugih.
Ketepang ngrangsang gunung : Gegayuhan sing mokal bisane kelakon jalaran kegedhen pejangka/kekarepan.
Kaya banyu karo lenga : Paseduluran sing ora bisa rukun.
Kakehan gludhug kurang udan : Kakehan omong nanging ora ana nyatane.
Kebanjiran segara madu : Oleh kabegjan kang gedhe.
Kegedhen empyak kurang cagak : Kegedhen panjangka kurang srana.
Kajugrugan gunung menyan : Oleh kabegjan kang gedhe.
Kekudhung walulang macan : Tumindak kanthi aling aling wong duwe panguwasa.
Kerot tanpa untu : Duwe kakarepan ora duwe sarana.
Kerubuhan gunung : Nemu kesusahan.
Kongsi jambul wanen : Nganti tuwa banget.
Madu bolu tanpa isi : Rebutan barang sepele.
Mrojol selaning garu : Wong kang luput saka bebaya.
Nglungguhi klasa gumelar : Mung kari nemu kepenake.
Ngubak-ubak banyu bening : Gawe rusuh ana ing papan kang wis tentrem.
Nguthik-uthik macan dhedhe : Gawe nesu wong kang wis lilih atine.
Nguyahi segara : Weweh marang wong sugih, saengga tanpa guna.
Nututi layangan pedhot : Nggoleki barang sepele, yen ketemu ora sumbut karo rekasane.
Nyugokake bugel kayu sempu : Njagokake wong kang ora pinter, jalaran isih sedulur.
Othak athik didudut tugel : Omongane sajak kepenak jebul angel ladenane.
Ora uwur ora sembur : Ora gelem cawe-cawe menehi pawitan apa-apa.
Pandengan karo srengenge : Mungsuhan karo wong sing duwe panguwasa.
Rebut balung tanpa isi : Padudon jalaran barang sepele.
Rindhik asu digitik : Nindakake pegawean kang cocog karo karepe.
Sandhing kebo gupak : Cedhak karo wong ala, nanging ing batin isih kepengin nglakoni.
Sedhakep angawe-awe : Ninggalake tumindak ala, nanging ing batin isih kepengin nglakoni.
Suduk gunting tatu loro : Nindakake pegawean sawarna, ananging asile luwih saka siji.
Wis kebak sundukane : Wis akeh banget dosa kaluputane.
Yiyidan mungging rampadan : Biyene wong durjana/culika, saiki dadi wong sing alim.

Saben dina mung tansah nesu, tandange srogal-srogol, ulate bening leri, jalaran ora katekan karepe.

Eseme pait madu, angujiwat agawe brangtaning para priya kang kataman wuyung.

Sanepa yaiku ukara kang kedadean saka tembung watak (kata sifat) kasambung tembung aran (kata benda) sing ngemu surasa kosok balen.


Tuladha liyane :

1. Polahe anteng kitiran, mrana- mrene ora ana mandhege.

2. Dedegmu mung dhuwur kencur, ora-orane yen kowe bisa ngranggeh tanganku.

3. Sanyatane kulitmu isih wuled godhong lumbu, balungmu atos debog , ora sumbut karo sumbarmu sing kaya - kaya bisa mutungake wesi gligen.

4. Gunemane pait juruh, mula akeh wong sing kapilut.


5. Apa ora tu diresiki ta ya, ambune kok arum jamban.

6. Ora susah ngandhar-andhar angendhukur, sanyatane kawruhmu isih jero tapak meri.

7. Abot kapuk ngene lho, kena apa anggonmu ngangkat mung tansah bae!

8. Katresnanipun den Bagus dhumateng den Ayu paribasan renggang gula, kumeyur pulut.

9. Kamar kok resik peceren, apa ora nate kok saponi?

10. Pangandikanipun sepet madu mila kathah para priyantun ingkang remen.

11. Cahyane abang dluwang, bareng konangan anggone nyolong.

12. Kowe kuwi lho sadina-dina ko mung mangan bae, delengen awakmu kuru, nanging kuru semangka.

13. Wangune rembulan kang lagi ndhadhari bunder seser paribasan benjo tampah.

14. Playune lonjonng mimis, sawise diprentah dening gegedhuge

15. Lumarape para prajurit lonjong botor, ngrabasa mungsuh ing satengahing palagan.

16. Ngelmu iki ngremit banget paribasan agal glepung, mulla sing ngati-ati.

17. Yen dak rungokake kandhamu pait juruh, ora ana gregele.

18.Swarane pesindhen iku paribasan sepet madu, kondhang ing saindenging Nuswantara.

19. Kowe iku pancen ora kena dipercaya, tembugmu peret beton.